مدل عبارت از الگویی برگرفته از واقعیت است و روابط بین متغیرها را نشان می دهد و می توانیم از آن برای پیش بینی در تصمیم گیری استفاده کنیم. تصمیم گیرنده می تواند مدلی از سیستم های موردنظر خود را ایجاد کند و سپس به کمک آن نتایجی مختلف را که از تصمیم های گوناگون حاصل می شوند، مورد مطالعه قرار دهد. با به کارگیری مدل بدون اینکه مخاطره ی تصمیم گیری در دنیای واقعی را داشته باشیم، می توانیم مطلوب ترین تصمیم را اتخاذ کنیم.

مدل های مختلفی برای پیش بینی، اخذ تصمیم و تجزیه و تحلیل فعالیت های مدیریت به کار می روند که هریک دارای درجه ای خاص اند و در زمینه ای ویژه مورد استفاده دارند:

مدل های کلامی: 

این مدل ها که به صورت نوشتار و درقالب عبارات و جملات بیان می شوند، مدل های تشریحی به شمار می آیند. دراین نوع مدل ها، روابط بین متغیرها به کمک جملات و عبارات تشریح می شوند. اگر فردی از شما آدرس محلی را بپرسد و شما برای او توضیح دهید که باید از چه مسیرها وخیابان هایی بگذرد تا به محل موعود برسد، از مدل کلامی استفاده کرده اید. همین طور اگر آنچه را به طور شفاهی گفته اید به صورت نوشته درآورید، مدل کلامی به صورت نوشتار را به کار برده اید.

مدل های ترسیمی:

مدل های ترسیمی، روابط بین متغیرها را درقالب نمودار یا اشکال مختلف نشان می دهند. درمثال قبل اگر نقشه ی شهر را به فردی که آدرس محلی را از شما پرسیده است بدهید و در آن، مسیر او را مشخص کنید، مدل ترسیمی را به کار برده اید. مدل های ترسیمی مثل نمودارها، نقشه ها، دیاگرام ها و جدول ها برای نشان دادن روابط بین متغیرها، وسایلی بسیار ساده و سودمندند که روابط در آن ها به صورت واضح و روشن بیان می شوند. نمودار تجزیه و تحلیل نقطه ی سربه سر که در تصمیم گیری های مربوط به تولید بسیار کاربرد دارد، از زمره مدل های ترسیمی است.

مدل های تجسمی(سه بعدی):

این مدل ها، وضعیت فیزیکی موضوع مورد بررسی را در مقیاسی معین مجسم می سازند. ماکت یک ساختمان یا یکی از ماشین ها، نوعی مدل تجسمی است. در بررسی های مربوط به نحوه ی استقرار ماشین ها، گاهی از مدل های تجسمی استفاده می شود؛ بدین ترتیب که ماکتی از ماشین ها تهیه و درصفحه ای که نشان دهنده ی سالن کار موردنظر است جا به جا می شود تا بهترین آرایش سالن کار به دست آید.

مدل های ریاضی:

مدل های ریاضی، روابط ریاضی بین متغیرها را نشان می دهند. نمونه ی ساده ی مدل ریاضی، معادلاتی هستند که روابط تابعی بین متغیرها را بیان می کنند. فرمول تعیین تعداد کالا در نقطه ی سر به سر، نوعی مدل ریاضی به شمار می آید.

در تصمیم گیری کوشش می شود تا با استفاده از مدل های مختلف و دقیق، راه حل بهینه برای مسائل به دست آید. اما گاهی اوقات برای موقعیت هایی که مدل دقیق علمی برای آن ها وجود ندارد، تصمیم گیری می تواند از روش اکتشافی-ابتکاری بهره گیرد. در این روش، فرد به کمک تجربیات و توانایی های ذهنی خود می کوشد تا راه حلی به دست آورد که درآن وضعیت پاسخگویی مشکل است. اگرچه این روش، به دقت مدل های پیش گفته نیست ولی به کمک آن می توانیم به سرعت، راه حلی را که دروضعیت موجود رضایت بخش است، پیدا کنیم. در این روش، هدف آن نیست که به راه حل بهینه دست یابیم، بلکه می خواهیم به مدد تجربه ها و اطلاعات خود، با کمک توانایی های ذهنی و دلخواه خویش از طریق نوعی آزمایش و خطا راه حلی، خاصِ مسئله ی مورد نظر پیدا کنیم.

عوامل موثر برتصمیم گیری:

۱-عوامل عقلایی: منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش بینی ها و غیره می باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد که بیشتر بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر کمی را از یاد ببریم.

۲-عوامل روانشناختی: مشارکت انسان در پدیده تصمیم گیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیم گیر، توانائی های او، تجربیات، درک، ارزش ها، آمال و نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیم گیری می باشند.

۳-عوامل اجتماعی: موافقت دیگران بخصوص کسانی که تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می گذارد، از مسائل مهم تصمیم گیری است. توجه به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می کاهد.

۴-عوامل فرهنگی: محیط دارای لایه های فرهنگی متعددی است که به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ کشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مد نظر قرار گیرد. این فرهنگ ها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزش ها تاثیر می گذارند.