از استقبال خوب شما بسیار سپاسگزاریم

زمان مطالعه: 5 دقیقه
21 تیر 1400

نسبت های مالی از اطلاعات مندرج در صورت حساب های درآمدی و ترازنامه های طرح اقتصادی به دست می آیند. یکی از متداول‌ترین راه‌های تحلیل مالی، محاسبه و بررسی نسبت های مالی است. این نسبت‌ها در چندین گروه تعریف شده‌اند و هر کدام به یکی از جنبه‌های وضعیت مالی شرکت‌ها می‌پردازند.  این نسبت ها باعث ایجاد ارتباط معنادار بین عوامل موثر صورت های مالی و اطلاعات موجود در گزارش های مالی می شوند که باعث قدرت تحلیل شوندگی برای استفاده کنندگان از این نسبت ها می گردد.

این نسبت ها به عنوان شاخص هایی برای موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرند:

  • ارائه تصویری از سلامت مالی کسب و کار شما از طریق ارزیابی توانایی آن برای ایجاد سود، پرداخت صورتحساب های مختلف در زمان مقرر و استفاده از دارایی ها به صورت کارامد
  • مقایسه عملکرد کسب و کار شما با سایر کسب و کارهای فعال در آن زمینه
  • نظارت بر تغییر و تحولات در عملکرد کسب و کار شما در دوره زمانی مشخص
  • ارزیابی اینکه آیا بخشی از عملیات کسب و کار شما نیاز به ساماندهی دارد یا خیر.

وام دهندگان از نسبت های مالی برای ارزیابی کسب و کاری که متقاضی وام است استفاده کرده و بعضی از فروشندگان از آن ها برای تصمیم گیری در مورد اعطای اعتبار به شما استفاده می کنند.

نسبت های استاندارد زیادی وجود دارند که می توان آن ها را محاسبه کرد. با این حال تنها 15 تا 20 نسبت وجود دارد که همیشه در برنامه ریزی تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. این نسبت ها را می توان در 4 گروه مختلف به شرح زیر گروه بندی کرد:

  • نسبت های نقدینگی
  • نسبت های کارایی
  • نسبت های سودآوری
  • نسبت های قدرت پرداخت بدهی

دو نسبت نقدینگی و کارایی را در این آموزش و دو نسبت سودآوری و قدرت پرداخت بدهی را در آموزش بعدی توضیح خواهیم داد.

نسبت های نقدینگی

این نسبت ها به دلیل اینکه نشان دهنده توانایی کسب و کار شما به ایجاد نقدینگی مورد نیاز برای پرداخت صورتحساب ها هستند، اعتبار دهندگان اغلب علاقه خاصی به آن ها دارند و رایج ترین نسبت های مالی مورد استفاده هستند، نسبت های نقدینگی را گاهی تحت عنوان نسبت های سرمایه در گردش می نامند. این نسبت ها عبارتند از:

الف) نسبت دارایی جاری: از تقسیم دارایی های جاری به بدهی های جاری به دست می آید.

این نسبت نشان دهنده میزان دارایی های جاری مانند پول نقد، سهام و اوراق قرضه، حساب های دریافتنی و موجودی است که می توانند برای پرداخت تعهدات کوتاه مدت به پول نقد تبدیل شود. به طور کلی نسبت دارایی جاری، نشان دهنده میزان توانایی کسب و کار شما برای تولید پول نقد برای پرداخت تعهدات کوتاه مدت مثلا طی یک سال آینده است. این ضریب می تواند به واسطه افزایش میزان بدهی های کوتاه مدت، کاهش دارایی های جاری یا تلفیقی از این دو با روندی نزولی مواجه شود.

وام دهندگان اغلب می خواهند که نسبت دارایی جاری معادل 2:1 یا بهتر از آن را داشته باشید. این امر به آن ها اطمینان می دهد که به اندازه کافی سرمایه در گردش را برای تداوم کسب و کارتان در آینده قابل پیش بینی دارید.

ب) نسبت آنی (سریع): این نسبت مشابه نسبت دارایی جاری عمل می کند و تفاوت آن با نسبت دارایی جاری در این است که در این نسبت باید میزان موجودی را از دارایی های جاری کم کرد و سپس نتیجه به دست آمده را با بدهی های جاری سنجید. بسیاری از وام دهندگان به این نسبت علاقه مند هستند؛ چرا که در این نسبت میزان موجودی ای که ممکن است به راحتی به فروش نرود لحاظ نمی شود. نسبت دارایی جاری ثابت به همراه نسبت سریع رو به کاهش در طول زمان ممکن است نشانگر این باشد که موجودی شما رو به فزونی است.

به طور کلی نسبت سریع حداقل معادل 1:1 رضایت بخش است و نشان می دهد که دارایی های جاری سریع شما می تواند تعهدات جاری شما را پوشش دهد.

نسبت های فعالیت (کارایی)

شما به عنوان مدیر یا مالک یک کسب و کار بیشتر نگران استفاده بهینه از دارایی هایتان و صرفه جویی در هزینه ها می باشید. می توانید با استفاده از نسبت های زیر میزان استفاده کارآ از دارایی ها و مواردی که نیاز به اصلاح و بهبود دارند را مشخص کنید.

الف) گردش کالا: موجودی میزان کالاها، قطعات، ملزومات یا سایر کالاهایی است که به منظور تأمین تقاضای مشتریان در انبار نگهداری می شود. بسته به ماهیت کسب و کار، کارایی مدیریت موجودی شما ممکن است اثری قابل ملاحظه روی گردش وجوه نقدی و کل عملکرد کسب و کارتان داشته باشد. مهم ترین نسبت گردش کالا، گردش موجودی کالا برحسب روز است. یعنی روزهای قبل از تبدیل شدن موجودی کالا به حساب های قابل وصول یا پول نقد از طریق فروش. برای محاسبه گردش کالا کافی است میانگین موجودی در طول سال را ضربدر 365 روز کنید و حاصل آن را تقسیم بر بهای کالاهای فروش رفته.

نسبت گردش کالای بالا نشان دهنده حرکت کند یا داشتن اقلام کهنه در انبار است. هرچه دوره زمانی نگهداری کالا کوتاه تر باشد، یعنی مدیریت موجودی شرکت شما از کارایی بالایی برخوردار است.

ب) گردش حساب های دریافتنی (مطالبات): حساب های دریافتنی نشان دهنده میزان فروشی است که هنوز پول آن ها دریافت نگردیده است. اگر شرکت شما اعتباراتی به مشتریان ارائه کند، پرداخت حساب های قابل وصول مهم ترین منبع پول نقد برای شرکت شما خواهد بود. گردش حساب های دریافتنی از ضرب حساب های دریافتنی در تعداد روزهای سال و تقسیم نتیجه بر فروش نسیه سالیانه به دست می آید. نسبت به دست آمده نشان دهنده میانگین تعداد روزهایی است که برای دریافت حساب های قابل وصول صرف می شود.

اگر این ضریب زیاد باشد، معمولا بیانگر این است که شرکت شما باید خط مشی اعطای نسیه و نحوه دریافت حساب های قابل وصول را اصلاح کند.

ج) گردش حساب های پرداختنی: این حساب ها مربوط به خرید مواد اولیه و کالاهایی است که شرکت هنوز بابت آن ها پولی پرداخت نکرده است. اگر فروشندگان به صورت اعتباری به شما کالا و جنس بفروشند، حساب های پرداختنی یکی از مهم ترین آیتم ها در ستون بدهی های جاری ترازنامه شما خواهد بود. این نسبت با ضرب کردن حساب های پرداختنی جاری در تعداد ایام سال و تقسیم نتیجه بر بهای کالاهای فروش رفته به دست می آید. نسبت به دست آمده نشان دهنده میانگین روزهای مورد نیاز برای پرداخت صورت حساب هاست.

اگر این نسبت کم باشد، بدین معنی است که هنوز جای مذاکره برای توافق روی شرایط بهتر با فروشندگان وجود دارد.

د) گردش دارایی های ثابت: این گردش نسبت فروش مندرج در صورت سود و زیان به دارایی های ثابت مندرج در ترازنامه است. این نسبت نشان می دهد که کسب و کار چگونه از دارایی های ثابت برای ایجاد فروش استفاده می کند. به طور کلی هرچه این نسبت زیادتر باشد، بهتر است؛ چراکه زیاد بودن این نسبت بیانگر آن است که کسب و کار شما پول کمتری را برای هر واحدی که از فروش به دست می آید به دارایی های ثابت گره زده است. پایین بودن این نسبت یعنی اینکه سرمایه گذاری بسیار زیادی در زمینه دارایی های ثابت شده است.

ه) گردش مجموع دارایی ها: این نسبت نشان دهنده این است که کل دارایی های کسب و کار خود را چگونه برای ایجاد درآمد به کار می گیرید (نه صرفا موجودی ها یا دارایی های ثابت). از تقسیم کل فروش خالص بر کل دارایی ها به دست می آید.