اهمیت و اهداف تدوین طرح کسب و کار
با افزایش سطح رقابت و پیچیده شدن ساختار بازارها، کسب‌وکارها با نرخ خطرناکی در حال شکست خوردن هستند این موضوع می‌تواند زنگ هشداری را برای تازه‌واردها و شرکت‌هایی که درصدد توسعه هستند به صدا درآورد که خود یکی از عوامل گرایش به تدوین علمی طرح‌های کسبوکار به‌صورت حرفه‌ای و کاربردی است. برای هر سرمایه‌گذار بسیار حائز اهمیت است که از ابتدا با درک روشنی از آینده و نحوه رسیدن به آن قدم بردارد و درعین‌حال از مشکلات احتمالی اجتناب کند.
با توجه به اینکه تدوین طرح کسبوکار می‌تواند اهداف متفاوتی داشته باشد اگر هدفتان جذب سرمایه‌گذار است پس باید طوری این برنامه را تهیه کنید که برای سرمایه‌گذار جذاب و ممکن به نظر برسد و بتواند او را متقاعد کند که با در نظر گرفتن ریسک محتمل روی آن سرمایه گذاری کند. بنابراین هنگام تهیه این برنامه باید اهدافتان را به طور واقع بینانه، به‌وضوح و مختصر شرح دهید.
از مهم‌ترین دلایل تدوین طرح های کسبوکار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
خود توجیهی
به نظر می‌رسد مهم‌ترین بخش یک طرح کسبوکار می‌بایست شفاف‌سازی ابعاد موضوع، تعیین درآمد و هزینه‌ها و سود و زیان طرح، شناسایی مزیت رقابتی و طراحی مسیر راه برای کارآفرین یا صاحب ایده باشد. طرح می‌بایست به ما اطمینان دهد که سرمایه گذاری به درستی صورت پذیرفته و ایده مدنظر موفق خواهد شد تا با شناختی جامع اقدام به اجرای پروژه نماید. درصورتی‌که طرح به‌صورت دقیق تدوین گردد، مسیر راه مشخص‌شده، اهداف تعیین و ریسک‌های احتمالی موردبررسی قرار می‌گیرد. با تدوین طرح دقیق کسبوکار میتوانید دورنمایی از کسبوکار خود را ترسیم کنید، بازار هدف و مشتریان خود را بهتر بشناسید و نسبت به رقبا اطلاعاتی کسب کنید. نوشتن طرح تجاری همچنین به شما کمک می‌کند که اهداف و برنامه‌هایتان را مشخص کنید، از بازار، نیازهای بازار و رقبا مطلع شوید، ریسک ها را شناسایی کنید و آماده بهره‌برداری از فرصتها و گریز از تهدیدات شوید. خود توجیهی همانطور که از نامش پیداست، براي توجیه نمودن مالک کسبوکار (خود شما) تنظیم می‌شود و هرچه دقیق تر نوشته شود، راحت تر میتوانید تصمیم بگیرید که آیا این طرح می‌تواند خواسته هايتان را محقق کند یا خیر؟ پس باید سعی کنید واقعیت ها را بیان نموده و تمامی داده ها را با منبع و مرجع معتبر ارائه نمایید تا تصمیم درست و مبتنی بر واقعیت موجود اتخاذ گردد.
طرح کسبوکار به‌مثابه نقشه راه
طرح کسبوکار توصیفی مکتوب و نزدیک به واقع از آینده کسبوکار است. طرح کسبوکار باید به‌مثابه مسیر راه و یک پیش‌نیاز مهم در تمام مراحل اجرایی در نظر گرفته شود تا مقصد (اهداف) و راه رسیدن به آن را مشخص کند. آنچه حائز اهمیت آن است که طرح کسبوکار قابلیت تطبیق با شرایط نوظهور را دارد. در طرح کسبوکار میتوان فرصت‌های پیش روی کسب شناخت پیدا کرد، محیط رقابت را به‌درستی تحلیل و تهدیدات را شناسایی و راهکار تبدیل آن به فرصت را نمایان ساخت. بزرگ‌ترین مزیت داشتن طرح کسبوکار امکان تفکیک و شخصی‌سازی آن برای بخش جزئیات کارهای اجرایی است که به کارآفرین و سرمایه گذار کمک می‌کند تا از وقوع اشتباهات پرهزینه جلوگیری به عمل آید.
خود توجیهی
به نظر می‌رسد مهم‌ترین بخش یک طرح کسبوکار می‌بایست شفاف‌سازی ابعاد موضوع، تعیین درآمد و هزینه‌ها و سود و زیان طرح، شناسایی مزیت رقابتی و طراحی مسیر راه برای کارآفرین یا صاحب ایده باشد. طرح می‌بایست به ما اطمینان دهد که سرمایه گذاری به درستی صورت پذیرفته و ایده مدنظر موفق خواهد شد تا با شناختی جامع اقدام به اجرای پروژه نماید. درصورتی‌که طرح به‌صورت دقیق تدوین گردد، مسیر راه مشخص‌شده، اهداف تعیین و ریسک‌های احتمالی موردبررسی قرار می‌گیرد. با تدوین طرح دقیق کسبوکار میتوانید دورنمایی از کسبوکار خود را ترسیم کنید، بازار هدف و مشتریان خود را بهتر بشناسید و نسبت به رقبا اطلاعاتی کسب کنید. نوشتن طرح تجاری همچنین به شما کمک می‌کند که اهداف و برنامه‌هایتان را مشخص کنید، از بازار، نیازهای بازار و رقبا مطلع شوید، ریسک ها را شناسایی کنید و آماده بهره‌برداری از فرصتها و گریز از تهدیدات شوید. خود توجیهی همانطور که از نامش پیداست، براي توجیه نمودن مالک کسبوکار (خود شما) تنظیم می‌شود و هرچه دقیق تر نوشته شود، راحت تر میتوانید تصمیم بگیرید که آیا این طرح می‌تواند خواسته هايتان را محقق کند یا خیر؟ پس باید سعی کنید واقعیت ها را بیان نموده و تمامی داده ها را با منبع و مرجع معتبر ارائه نمایید تا تصمیم درست و مبتنی بر واقعیت موجود اتخاذ گردد.
طرح کسبوکار به‌مثابه نقشه راه
طرح کسبوکار توصیفی مکتوب و نزدیک به واقع از آینده کسبوکار است. طرح کسبوکار باید به‌مثابه مسیر راه و یک پیش‌نیاز مهم در تمام مراحل اجرایی در نظر گرفته شود تا مقصد (اهداف) و راه رسیدن به آن را مشخص کند. آنچه حائز اهمیت آن است که طرح کسبوکار قابلیت تطبیق با شرایط نوظهور را دارد. در طرح کسبوکار میتوان فرصت‌های پیش روی کسب شناخت پیدا کرد، محیط رقابت را به‌درستی تحلیل و تهدیدات را شناسایی و راهکار تبدیل آن به فرصت را نمایان ساخت. بزرگ‌ترین مزیت داشتن طرح کسبوکار امکان تفکیک و شخصی‌سازی آن برای بخش جزئیات کارهای اجرایی است که به کارآفرین و سرمایه گذار کمک می‌کند تا از وقوع اشتباهات پرهزینه جلوگیری به عمل آید.
طرح کسبوکار به‌عنوان ابزار سازماندهی
طرح کسبوکار به‌عنوان یک ابزار سازماندهی شبیه یک سند و نقشه راه است که مقصد و طریقه رسیدن بدانجا را با به حداقل رساندن میزان ریسک به شما نشان می دهد. اما نکته اینجاست که طرح کسبوکار خشک و غیر قابل تغییر نیست، بلکه این طرح بسیار انعطاف پذیر است که در آن به مانند یک سفر مهیج اتفاقات مختلف و گاها غیر قابل پیش بینی امکان بروز دارند، لذا تدوین یک طرح مناسب به همراه قابلیت انعطاف و تغییر آن کمک می‌کند تا از وقوع اشتباهات پر هزینه که به کسبوکار شما آسیب وارد می کنند، جلوگیری کنید.طرح کسب‌وکاری که کامل و درست باشد، به‌عنوان یک معیار عمل کرده و میتوان واقعیت ها و فراز و نشیب های راه را پس از شروع به کار، براساس آن سنجید. این طرح می‌تواند دفترچه راهنمای شما بوده، در طول راه به شما می گوید که چه کاری را چگونه انجام دهید.
طرح کسبوکار به‌مثابه ابزار ایجاد تفاهم
در موارد متعددی مشاهده شده که با تنظیم طرح کسبوکار، شرکاء یا مدیران، تکلیف خود را به‌صورت واضح در خصوص ابعاد و اندازه و مشخصات فنی کسبوکار، مشخص ساخته اند. با مشخص شدن ابعاد، ممکن است طرح ها تعدیل و به روزرسانی شده یا تغییراتی در آن‌ها ایجاد شود. اگر طرح کسبوکار برای تصمیم سازی داخلی شرکت باشد برای مدیریت بهتر امور و هدف گذاری و یا مقایسه گزینه های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می گیرد.
تعیین منابع و مصرف مالی و شیوه تامین مالی
طرح تجاری دقیق میزان و نوع و زمان نیاز به منابع مالی را مشخص می سازد. این موضوع در بخش های مختلف طرح خصوصا در بخش مالی تعیین میگردد. بسیاری از طرح‌های کسبوکار دارای بخشی تحت عنوان “جریان وجوه نقد” هستند که منابع و مصارف طرح در آن مشخص می‌شود. از سویی یکی از شایع ترین استفاده از طرح‌های کسبوکار ارائه آن به بخش های دولتی، سرمایه گذاران یا بانک ها است که ایده ارزش تامین مالی یا حمایتهای دولتی را دارد و ارائه دهنده از تجربه و مهارت، استعداد و تیم کاری لازم برای اجرای ایده برخوردار است. در این حالت شما به طرح کسب‌وکاری نیاز دارید تا کارشناسان و مدیران بانک را از توجیه پذیر بودن سرمایه‌گذاری مطمئن کنید.
سند فروش ایده
در برخی موارد برای فروش ایده نیازمند تنظیم طرح کسبوکار هستیم تا نشان دهیم ایده خوب و سودآوری داریم.
دریافت تخمینی از درآمدها، هزینه ها و سود
میتوان گفت یکی از مهم‌ترین بخش های طرح کسبوکار از نگاه متخصیصن کارآفرین و سرمایه‌گذاران و تامین کنندگان سرمایه، بررسی بخش مالی آن یاشد. چرا که یکی از اصلی ترین اهداف هر فعالیت اقتصادی کسب سود است و نحوه دستیابی به این سود، نیازمند طرح مالی دقیقی است که پیشبینی بودجه، نظارت بر هزینه‌ها و درآمدها، چگونگی استفاده بهینه از سرمایه درجهت تولید سود مورد نیاز را داشته باشد. بررسی‌های مالی بخش مهم و به عبارتی یکی از کلیدی ترین عوامل طرح مالی کسبوکار است که اطلاعات آن هم در تصمیم گیری مالک کسبوکار و هم در تصمیمگیری وام دهندگان و سرمایه گذاران موثر است.