از استقبال خوب شما بسیار سپاسگزاریم

زمان مطالعه: 5 دقیقه
2 آبان 1400

تولید یک محصول نیازمند استفاده از عوامل متعددی است. به مجموعه ای از این عوامل که انسان ها از آن ها استفاده میکنند تا کالا یا خدماتی را تولید کنند، منابع تولید گفته می شود. به طوری که هر یک از منابع تولید به استفاده از یک سیستم مدیریتی به منظور برنامه ریزی مناسب جهت استفاده بهینه، به موقع و به اندازه این منابع نیاز دارند.

تولید هر نوع کالا و انجام هر نوع خدمات، به امکانات و تجهیزات مختلفی نیاز دارد که به آن ها منابع تولید گفته می شود. این منابع دو ویژگی دارند:

  1. هزینه برهستند
  2. محدود هستند.

پس از شناسایی منابع مورد نیاز برای تولید یک محصول، اکنون باید به گونه ای برنامه ریزی شود تا:

  1. از حداقل منابع حداکثر بهره برداری صورت گیرد؛
  2. همواره منابع مورد نیاز در دسترس باشند؛
  3. در تمام روزهای سال، ساعت کار مفید آنها بالا باشد؛
  4. هزینه تأمین آن ها، منطقی و به صرفه باشد؛

لذا مدیریت منابع عبارت از برنامه ریزی مناسب برای استفادۀ بهینه، به موقع و به اندازۀ منابع مورد نیاز برای تولید یک محصول است.

منابع تولید: در علم اقتصاد مجموعه عواملی كه موجب ایجاد كالاها و خدمات می­شوند، منابع یا عوامل تولید نام دارند. از تركیب انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییرپذیری مزیت عوامل تولید، می‌توان كالاهای متنوعی تولید كرد. این منابع به منابع تولیدی اقتصادی نیز معروف ­اند. برخی منابع، مانند اكسیژن موجود در هوا فراوان بوده و افراد برای دریافت آن ها پولی پرداخت نمی­ کنند، اما سایر منابع به گونه ای هستند که باید برای استفاده از آن ها بسیار دقت کرده تا کوچکترین بخشی از آن ها هدر نرود. تعدادی از این منابع شامل: نیروی انسانی، منابع مالی، تجهیزات، دانش، انرژی و زمان می باشد که یک مدیر تولید خوب باید تمامی این موارد را به صورت بهینه استفاده نماید:

نیروی انسانی: کارشناسان بر این باورند که مهمترین منبع تولید که نقش عمده ای در موفقیت یک سازمان ایفا میکند، نیروی انسانی باهوش، توانمند، متخصص، پرتلاش، دقیق، با انگیزه و متعهد است. چرا که بدون داشتن نیروی انسانی با چنین مشخصاتی دستیابی به اهداف سازمان (حتی با وجود دسترسی به سایر منابع)، میسر نخواهد بود. بنابراین لازم است تا سازمان ها به منظور برخورداری از چنین منبع مهمی، علاوه بر حساسیت در جذب و استخدام نیروی انسانی کارآمد، برای آموزش و به روز کردن اطلاعات نیروی انسانی خود تلاش کنند.اگر سرگذشت شرکت های موفق را مورد بررسی قرار دهیم متوجه می شویم که بزرگ ترین سرمایة آن ها، نیروی انسانی آنهاست. مدیریت منابع انسانی به معنای شناسایی، انتخاب، استخدام، تربیت و پرورش نیروی انسانی به منظور دستیابی به اهداف سازمان می باشد. در اینجا منظور از سازمان ممکن است یک شرکت صنعتی یا کشاورزی و دامپروری، باشگاه ورزشی، موسسة آموزشی، دفتر فنی، سازمان هنری، شرکت خدماتی و غیره باشد.

منابع مالی: منابع مالی مورد نیاز از زمان شروع تولید کالا تا زمان برگشت پول حاصل از فروش کالا را سرمایه در گردش گویند. به عبارت دیگر سرمایه در گردش، منابع مالی است که باید در شرکت موجود باشد تا شرکت به کارهای روزمره خود بدون مشکلات مالی بپردازد. بنابراین مدیریت مالی به معنای تأمین نیازهای مالی با ارزان ترین روش، و هزینه کردن منابع مالی در دسترس به بهترین شیوه و در زمان مناسب می باشد. مهمترین وظایف مدیران مالی عبارت اند از:
• تأمین منابع مالی مورد نیاز شرکت با ارزانترین روش؛
• به کارگیری بهینة منابع مالی در جهت حداکثر نمودن بهره وری؛
• محاسبة دقیق سرمایة در گردش و پول نقد مورد نیاز برای تمام ماه ها و هفته های سال؛
• برنامه ریزی برای تأمین پول نقد مورد نیاز و سرمایه در گردش با کمترین هزینه.

تجیزات و ماشین آلات: ماشین آلات نقش مهمی در مقدار هزینه و سرعت تولید دارند. از طرفی نوع ماشین آلات و تجهیزات و فرسوده نبودن آن ها می تواند در کیفیت محصولات بسیار مؤثر باشد. وجود ماشین آلات و تجهیزات و ابزار پیشرفته با قابلیت های بالا، زمینه را برای طراحی و تولید محصولات گوناگون فراهم می آورد. سازماندهی و مدیریت صحیح ماشین آلات، یکی از عوامل افزایش بهره وری است. مدیریت ماشین آلات و تجهیزات شامل موارد زیر میباشد:

  • بررسی و محاسبۀ همه جانبه برای تعیین نوع و تعداد ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز؛
  • تهیه و تأمین ماشین آلات و تجهیزات مناسب و همچنین سازماندهی صحیح و علمی آن ها؛
  • به کارگیری افراد متخصص و ماهر به عنوان کاربران ماشین آلات و آموزش و هدایت آن ها؛
  • برنامه ریزی و به کارگیری صحیح و علمی ماشین آلات و تجهیزات، برای دستیابی به حداکثر تولید در حداقل زمان، در نتیجه افزایش بهره وری ماشین آلات و تجهیزات؛
  • برنامه ریزی و طراحی یک سیستم تعمیرات و نگه داری به منظور پیش گیری از خرابی ماشین آلات و توقف تولید؛
  • تصمیم گیری به موقع برای تعویض و جایگزینی هر یک از ماشین آلات و تجهیزات، متناسب با هزینه ها و کارآمدی آن ها؛
  • استفاده از نرم افزارهای مرتبط و مناسب برای انجام سریع و دقیق موارد فوق.

دانش: دانش به معنای کلیه تجربیات، تفکرات، نظرات، اطلاعات و شیوه های اجرایی است که هر یک از کارکنان متناسب با مسئولیتی که دارند به آن ها نیاز دارند. این دانش ها از دو طریق به دست می آید: داخل سازمان و خارج از سازمان. دانش های تولید شده درداخل سازمان و دانش های جستجو شده از خارج از سازمان را باید انتخاب، سازماندهی، پالایش و ذخیره سازی نمود و به موقع و متناسب با نیازهای هر یک از کارکنان در اختیار آن ها قرار داد. این فرآیند را مدیریت دانش گویند.

انرژی: مدیریت انرژی به معنای بهینه سازی مصرف و انتخاب روش صحیح مصرف انرژی است که می تواند صرفه جویی درستی در هزینه ها داشته باشد، همچنین موجب کاهش تخریب منابع انرژی و نیز کاهش اثرات سوء ناشی از استفاده ناصحیح از آن بر محیط زیست و جامعه می گردند. مدیریت انرژی می تواند مصرف انرژی را تحت کنترل داشته و به بهترین نحو ممکن از این منابع گران بها استفاده کند که امروزه جلوگیری از مصرف بی رویه انرژی از اهمیت بالایی برخوردار است.

زمان: یکی از مهم ترين سرمايه هاي زندگي «وقت» است. تا آنجا که خداوند در قرآن کریم به آن سوگند یاد کرده و می فرماید: «والعصر؛ سوگند به وقت» که در اینجا عصر به معنی زمان و روزگار است. لذا هدر دادن اين سرمايه خلاف عقل و اصول دين است و لازم است با برنامه ریزی منطقی، در مسير اهداف از آن بهره گيري شود. مدیریت زمان یعنی:
• هرکس از زمان خودش حداکثر بهره را ببرد و بیشترین بهره وری را داشته باشد؛
• وقت هایی را که در اختیار دارد، با برنامه ریزی صحیح به کارهای مهم و مفید اختصاص دهد؛
• طوری برنامه ریزی شود که زمان و وقت مدیران و تک تک کارکنان به مهم ترین، مؤثرترین و مفیدترین امور برای رسیدن به موفقیت اختصاص یابد؛
• در طول روز، هفته و ماه، از ماشین آلات و تجهیزات و ابزار آلات و اماکن در اختیار، به بهترین وجه استفاده شود، به طوریکه بیکاری نداشته باشند.