از استقبال خوب شما بسیار سپاسگزاریم

زمان مطالعه: 5 دقیقه
15 آذر 1400

در تعریف عموم مردم کالا به اسباب و اثاث و امثال این ها گفته می شود. اما در اقتصاد تعریف جامع تری از آن وجود دارد و به تمام وسایلی که نیازهای انسان را به طور مستقیم و یا غیرمستقیم برآورده می کنند کالا گفته می شود.  ما کالا را چیزی تعریف میکنیم که می تواند برای جلب توجه ، تحصیل ، استفاده یا مصرف به بازار عرضه شود و نیاز یا خواسته ای را تامین نماید. کالاها چیزی فراتر از اقلام عینی اند.

با توجه به روند افزایشی تولید کالاها و خدمات و افزایش تنوع آن ها، ایجاد سیستم های طبقه بندی کالا به منظور مدیریت صحیح اقلام، امری ضروری تلقی می گردد. طبقه بندی کالا عبارت است از تقسیم انواع موجودی به گروه ها و یا دسته هایی که دارای صفات مشترک و یا کاربری مشترک باشند. 

تفاوت کالا و خدمت :
مهمترین ویژگی کالاها را میتوان ملموس بودن آن ها دانست. در مقابل مهمترین ویژگی خدمات این است که آن ها قابل لمس نیستند و اصطلاحا ناملموس یا نامشهود هستند. بر این اساس، کفش یا تلویزیون یا خودرو یا آدامس، مثال هایی از کالا هستند. چون ملموس و مشهود هستند و میتوانید آن ها را لمس کنید . در مقابل، آموزش و مشاوره دادن، آرایشگری، پست کردن نامه ها قابل لمس نیستند و تا به حال کسی انگشت خود را بر روی آن ها فشار نداده است، پس میتوانید آن ها را خدمت در نظر بگیرید.
با ظهور تکنولوژی دیجیتال و افزایش سهم کسب و کارها و محصولات دیجیتال در اقتصاد و بازار، عملا تعریف بالا بسیار قدیمی و کم کاربرد به نظر میرسد . به همین علت، طی سال های اخیر، فاکتورهای دیگری به عنوان وجه تمایز کالا و خدمت مورد توجه قرار گرفته اند . کالا را می توان انباشت کرد و بعدا فروخت؛ اما خدمات باید در همان زمان تولید مصرف شوند و در کسب و کارهای خدمت-محور هیچ فاصله ای زمانی بین تولید و مصرف آن وجود ندارد.

کالای اساسی :
هر نوع کالایی که برای زندگی و حفظ سلامتی انسان ضروری است کالای اساسی بوده؛ و طیف وسیعی از کالاها از جمله مواد غذایی، سوخت و انرژی و نیز مصالح ساختمانی را در بر می گیرد.
کالاهای اولویت اول شامل گوشت قرمز، گندم، آرد، نان، برنج، روغن نباتی، شکر، کره، جو، ذرت، سویا، گوشت مرغ، شیر خشک صنعتی، شیر خام و … .
کالاهای اولویت دوم شامل پنیر، ماست، تخم مرغ، واکسن دامی، کاغذ چاپ و مطبوعات، روغن موتور، لاستیک، پلی اتیلن، شمش فولادی، انواع ورق، میلگرد، تیرآهن، مس کاتد، شمش آلمینیوم، سرب، سیمان خاکستری، کاشی، شیشه جام، خودرو سبک، تراکتور و کمباین، پخچال و فریزر، ماشین لباس شویی و تلویزیون می شود.

تولید ناخالص ملی(GNP)
تولید ناخالص ملی مجموع ارزش پولی کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک سال مشخص با استفاده از عوامل تولیدی متعلق به شهروندان همان کشور است.

تقسیم بندی کالا از نظر خوب یا بد بودن:
کالای خوب: کالا و خدمتی که فرد برای به دست آوردن آن حاضر به پرداخت مبلغی باشد کالای خوب است. (مثلا میوه و یا بلیط اتوبوس).
کالای بد: کالا یا خدمتی که فرد برای دور شدن از آن حاضر به پرداخت مبلغی باشد، کالای بد می گوییم. (مثلا زباله یا آلودگی هوا). 

تقسیم بندی کالا از نظر جانشین و مکمل:
کالای جانشین : کالاهایی که برای یک هدف و منظور استفاده شوند، کالای جانشین می گوییم. برای مثال چای و قهوه برای اکثر افراد دو کالای جانشین هستند. در صورتی که چای گران شود، مردم مقدار بیشتری قهوه مصرف میکنند.

کالای مکمل : کالایی که به همراه یکدیگر مصرف شوند را مکمل می گوییم. مثلا قند و چای. در صورتی که قیمت چای گران شود مردم مقدار کمتری چای مصرف می کنند و به تبع آن مقدار کمتری قند مصرف میکنند.

تقسیم بندی کالا از نظر عمومی و خصوصی:
کالای عمومی : در علم اقتصاد یک کالای عمومی کالایی غیر رقابتی و غیر قابل استثناء است. غیر رقابتی بودن به این معنی است که مصرف آن کالا توسط یک نفر، موجب محدود شدن دسترسی کالا برای دیگران نمی شود؛ و غیر قابل استثناء بودن به این معنا است که، پس از تولید آن کالا، هیچ کس را نمیتوانید از مصرف آن کالا مستثنی کنید. نکته: به دلیل اینکه هزینه تولید کالا یا خدمت عمومی بالاست و مسئله سواری مجانی در آن به وفور قابل مشاهده است، دولت باید با اخذ مالیات هزینه آن را تامین کند. مهمترین مثال کالای عمومی، امنیتی است که توسط نیروی انتظامی به مردم ارائه می شود.
کالای خصوصی : در نقطه مقابل کالای عمومی کالای خصوصی قرار دارد که هم رقابتی است و هم استثنا پذیر. برای مثال لباس، مواد خوراکی.

تقسیم بندی کالا از نظر واسطه ای و نهایی:
کالای واسطه ای : کالا و خدمات واسطه ای در فرایند تولید قرار گرفته و تبدیل به کالا و خدمات نهایی می شوند. مثل چوب، چسب، میخ و رنگی که یک نجار برای تولید میز و صندلی استفاده میکند کالای واسطه ای است.
کالا و خدمات نهایی، مصرفی و سرمایه ای : کالا و خدمات نهایی به قصد فروش مجدد یا استفاده در فرایند تولید خریداری نمی شود کالای نهایی می گوییم. کالا و یا خدماتی که خانوار خریداری می کند نهایی و مصرفی است. کالایی که بنگاه خریداری می کند و از آن برای تولید سایر کالاها استفاده میشود، کالای سرمایه ای نهایی می گوییم. برای مثال اره ای که یک نجار خریداری می کند.
تفاوت کالای واسطه ای و سرمایه ای: کالای واسطه ای در تولید سایر کالاها استفاده میشوند و جزئی از کالای دیگر را تشکیل میدهند؛ ولی کالای سرمایه ای، کالایی است که از آنها برای تولید سایر کالاها استفاده میشود.

نکته:

  1. باید توجه داشت که مصرفی، سرمایه ای و یا واسطه ای بودن جزو صفات ذاتی هیچ کالایی نیست، بلکه می تواند با توجه به نوع مصرف کننده تغییر کند؛ یعنی نمیتوان گفت مثلا سیب کالای مصرفی است، بلکه باتوجه به نحوه استفاده آن ممکن است کالای مصرفی یا واسطه ای باشد. اگر یک کارخانه کمپوت سازی سیب خریداری کند، کالای واسطه ای و اگر خانوارها بخرد، کالای مصرفی از نوع بی دوام است.
  2.  کالا ممکن است غیر از سرمایه ای بودن واجد جنبه های دیگری نیز باشد. مثلا اتومبیل با آنجا که برای استفادۀ شخصی خریداری و استفاده میشود کالای مصرف بادوام است و وقتی جهت حمل مسافر با کرایه یا فروش خدمات حاصل از آن خریداری و استفاده شود کالای سرمایه ای است.
  3. همه کالا و خدماتی که خانوارها استفاده میکنند کالا و خدمات مصرفی و همه کالا و خدماتی که بنگاه ها استفاده میکنند، کالا و خدمات واسطه ای و یا سرمایه ای است.