از استقبال خوب شما بسیار سپاسگزاریم

زمان مطالعه: 5 دقیقه
30 مهر 1400

ترازنامه

یکی از گزارش های مهم حسابداری، ترازنامه یا بیلان است. ترازنامه مالی یک اظهارنامه دو ستونه از اقلام است که هر ستون باید با ستون دیگر تراز باشد. ستون اول، لیست دارایی ها است. ستون دوم، حاصل جمع لیست بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در کسب و کار است. این معادله بدان مفهوم می باشد که مجموع کل دارایی‌های شرکت شما برابرست با ارزش بدهی‌های شرکت بعلاوه حقوق صاحبان سرمایه. ترازنامه در اشکال مختلفی تهیه می شود که نمونه رایج آن به  شکل T است.

ترازنامه مالی یک اظهارنامه دو ستونه از اقلام است که هر ستون باید با ستون دیگر تراز باشد. ستون اول، لیست دارایی ها است. ستون دوم، حاصل جمع لیست بدهی ها و حقوق صاحبان سهام درکسب و کار است. در واقع ترازنامه نشان می دهد که:

بدهی ها + حقوق صاحبان سهام = دارایی

ترازنامه به شما کمک می کند تا ببینید که چقدر سرمایه گذاری در کسب و کار شما با ارزش است. معادله زیر در این امر به شما کمک می کند:

بدهی ها – دارایی = حقوق صاحبان سهام

دارایی ها:

دارایی شامل همه اموال و پول نقدی است که شرکت در اختیار دارد. معمولا دارایی در ترازنامه مالی به دو دسته تقسیم می شود: دارایی جاری و دارایی غیرجاری.

دارایی جاری شامل:

  • پول نقد و بانک: عبارت است از پول های موجود در حساب های جاری و پس انداز و هر نوع سرمایه گذاری کوتاه مدت که می تواند به راحتی به پول نقد تبدیل شود.

  • اوراق بهادار: سهام، اوراق قرضه و هر اوراق بهادار دیگری که برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی قابل معامله هستند.

  • حساب های قابل وصول: پولی که مشتری به شرکت بدهکار است و انتظار می رود که ظرف یک سال پرداخت شود.

  • فهرست موجودی: عبارت است از مواد اولیه، محصولات در حال تولید و محصولات تولید شده و آماده برای فروش، در دوره عادی کسب و کار. کسب و کارها ممکن است دارای محصولات منسوخ شده باشند که این موارد باید از فهرست موجودی حذف شوند.

  • پیش پرداخت: مبالغ مصرفی برای بیمه و یا سایر هزینه ها که باید در عرض یک سال پرداخت شوند.

دارایی غیر جاری شامل:

  • اموال مشهود: تجهیزات و ماشین آلات، ساختمان ها و زمین، مبلمان و وسایل
  • اموال نامشهود: شامل حق مالکیت، حق اختراع و علائم تجاری است.

بدهی ها:

 بدهی‌ها بخش منفی معادله حسابداری هستند؛ به طور کلی، با پایین آمدن بدهی‌ها، ارزش شرکت شما (و ارزش سهام) را می توان بیشتر دانست. “بدهی‌های جاری” شامل هزینه های نقدی است که باید در طول یک سال پرداخت شود. در حالی که “بدهی‌های غیر جاری”  به نحوی است که پرداخت آنها در سال های مالی بعد خواهد بود.

بدهی‌های جاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • حساب ها و اسناد پرداختنی: بدهی که شرکت به تامین کنندگان و یا شرکا خود بصورت نسیه و یا طی چک دارد؛
  • سپرده های دریافتنی: شامل سپرده های دریافتی حسن انجام کار و …
  • پیش دریافت ها: شامل پیش دریافت فروش و ..
  • تسهیلات و اعتبارات مالی دریافتی: وام های دریافتی از بانک ها شامل (فروش اقساطی، سلف، جعاله و ..)؛
  • مالیات پرداختنی: هرگونه مالیات بابت حقوق و عملکرد که باید به اداره امور مالیاتی پرداخت شود؛
  • بیمه پرداختنی: بدهی به تامین اجتماعی بابت مجموع ۳۰ درصد بیمه حقوق کارکنان؛
  • حقوق و دستمزد پرداختنی : بدهی به کارکنان بابت حقوق و مزایای ماهانه.

بدهی های غیر جاری می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت: بدهی که شرکت به تامین کنندگان و یا شرکا خود بصورت نسیه و یا طی چک دارد که تسویه آن در سال مالی جاری نمی باشد؛
  • تسهیلات و اعتبارات مالی دریافتی بلند مدت: وام های دریافتی از بانک ها شامل (فروش اقساطی، سلف، جعاله و ..) که تسویه آن در سال مالی جاری نمی باشد؛
  • ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان: کل مبلغی که انتظار می رود شرکت به کارکنان به تاریخ الان بابت تسویه پرداخت نماید.

حقوق صاحبان سهام:

حقوق‌صاحبان سهام درترازنامه نشان دهنده میزان مالکیت و ارزش شرکت است که تحت مالکیت سهامداران آن است.

حقوق صاحبان سهام را به سه دسته اصلی می توان تقسیم کرد:

الف. سرمایه ای که صاحبان در ابتدا به کسب و کار تزریق می کنند؛

ب. سرمایه ای که پس از بودجه اولیه و بعدا به کسب و کار تزریق می شود (سرمایه اضافی)

ج. درآمد انباشته که عبارت است از درآمد کسب و کار که میان صاحبان سهام توزیع نشده اما در شرکت نگهداری می شود.

حقوق صاحبان سهامِ  مثبت به این معنی است که مقدار دارایی از بدهی بیشتر است. اگر حقوق صاحبان سهام، منفی باشد به این معنا است که مقدار بدهی از دارایی بیشتر است و شرکت در این حالت دچار مشکل می شود.

عنوان ترازنامه

عنوان ترازنامه دارای سه بخش است:

  • نام کامل واحد اقتصادی: در سطر اول باید نام کامل بنگاه اقتصادی نوشته شود؛
  • نام گزارش یا صورت مالی: در سطر دوم ذکر می شود که نام این گزارش صورت مالی “ترازنامه” است؛
  • تاریخ گزارش: در سطر سوم باید ذکر شود که آخرین روز دوره مالی چه تاریخی است. دقت نمایید که این تاریخ مربوط تاریخ تنظیم ترازنامه نیست. به عنوان مثال 29/12/99

واحد اندازه گیری ترازنامه

واحد اندازه گیری در ترازنامه، در حقیقت واحد پولی کشور یا محلی است که در آن ترازنامه تهیه می گردد. واحد اندازه گیری ترازنامه درایران ریال و در سایر کشورها واحد پولی خودشان می‌باشد.

محل عرضه ترازنامه نیز بر واحد اندازه گیری آن موثر است. اگر ترازنامه برای ارائه در بازار‌های جهانی تهیه می‌شود اغلب با واحد دلار یا یورو سنجیده می شود.

جمع حساب ها در ترازنامه

پس از وارد کردن اقلام ترازنامه و تکمیل ستون ها باید مجموع هر ستون مشخص گردد. در نهایت بایستی پس از جمع حساب ها، حاصل جمع به دست آمده از ستون ها با یکدیگر برابر باشند.

پس از محاسبه، ترازنامه با رسم دو خط موازی زیر جمع حساب ها بسته میشود.

ترتیب نوشتن دارائی ها:
معمولا در ترازنامه دارائیها به ترتیب قابلیت تبدیل به نقد نوشته می شوند . دارائی هایی که در جریان عادی عملیات زود تر تبدیل به نقد می شوند در ابتدا و دارائی هایی که دیرتر به نقد تبدیل می شوند یا به منظور کسب وجه نقد استفاده می شوند. در ردیف های بعدی درج می گردند.

ترتیب نوشتن بدهی ها و سرمایه:
سرمایه بعد از نوشتن بدهی ها در ترازنامه می آید، زیرا حق بستانکاران بر حق صاحب سرمایه تقدم دارد. بدهی های مختلف واحد اقتصادی به ترتیب تاریخ سررسید پرداخت در ترازنامه نوشته می شوند.

انواع ترازنامه:

شکل حساب:

همانگونه که اطلاع دارید شکل حساب، مطابق حرف T در زبان انگلیسی می باشد. در این روش، سرفصل های مربوط به دارایی ها در سمت راست و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه نمایش داده می شود. در این روش بیشتر بر روی معادله حسابداری تاکید می شود و باید جمع ارقام سمت راست با جمع اقلام سمت چپ ترازنامه برابر باشد. در صورت های مالی تهیه شده در ایران بیشتر از شکل حسابی برای ارائه ترازنامه استفاده می شود.

شکل گزارشی:

در این روش قسمت چپ ترازنامه یعنی حساب بدهی ها و حقوق صاحیان سهام در زیر سرفصل های دارایی آورده می شود.